ಮುಂದೇ ಬನ್ನೀ, ಎಲ್ಲಾರು ಜೀವನದಲ್ಲಿ, ಮುಂದೇ ಬನ್ನೀ

‘ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಅರಳಿದ ಹೂವು’ ಚಿತ್ರದ ಬಸ್ ಕಂಡಕ್ಟರ್ ಪಾತ್ರದಲ್ಲಿ ‘ಮುಂದೇ ಬನ್ನಿ, ಕಮಾನ್ ಕಮಾನ್’ ಹಾಡಿಗೆ ಕಮಲ ಹಾಸನ್ ನಟಿಸಿದ್ದನ್ನು ಟೀವಿಯಲ್ಲಿ ನೋಡಿದ ನೆನಪು ನಮಗೆಲ್ಲ ಹಸಿರಾಗಿದೆ. ‘ಮುಂದೆ ಬರಬೇಕು, ಮೇಲಕ್ಕೇರಬೇಕು’ ಎನ್ನುವುದನ್ನೇ ನಾವು ಜೀವನವಿಡೀ ಕೇಳುತ್ತಿರುತ್ತೇವೆ. ಶಾಲೆಯಲ್ಲಿ ಟೀಚರುಗಳು, ಮನೆಯಲ್ಲಿತಂದೆತಾಯಿ, ಮೇಲಧಿಕಾರಿಗಳು, ಮ್ಯಾನೇಜ್ಮೆಂಟ್ ಗುರುಗಳು ಎಲ್ಲರೂ ಅದನ್ನೇ ಹೇಳುವುದಲ್ಲವೆ? 

ಮುಂದೆ ಬರಬೇಕೆಂದು, ಮೇಲಕ್ಕೇರಬೇಕೆಂದು ಸಸ್ಯರಾಶಿಗೂ ತಿಳಿದಿದೆ. ಅವುಗಳಿಗೆ ಹಾಗೆಂದು ಯಾರೂಹೇಳಿಕೊಟ್ಟಿಲ್ಲ. ಆದರೆ ಮೇಲಕ್ಕೇರಬೇಕು ಎಂದು ಅವು ತಾವಾಗಿ ಕಲಿತಿವೆ. ಮರಗಳು ಮುಗಿಲೆತ್ತರಕ್ಕೆ ಎದ್ದು ನಿಂತು, ಮೇಲಕ್ಕೆ ನೋಡುವ ನಮ್ಮನ್ನು ಕುಬ್ಜರನ್ನಾಗಿಸುತ್ತವೆ. ಹಾಗೆ ನಿಂತರಷ್ಟೇ ಹಸಿರೆಲೆಗಳಿಗೆ ರವಿಕಿರಣಗಳು ಸೋಕಿ ಅವುಗಳ ಅಡುಗೆಮನೆ ಚಾಲೂ ಆಗುತ್ತದೆ. ಬೀಸುವ ಬಿರುಗಾಳಿಗೂ ಹೆದರದೆ ನಿಲ್ಲಲು ಅವು ತಮ್ಮ ಕಂಭದಂಥ ಕಾಂಡವನ್ನು ಕಲ್ಲಿನಂತೆ ಗಡುಸಾಗಿಸಿವೆ. ಆದರೆ ಬಳ್ಳಿಗಳು? ಅವು ಬಳುಕುವಂಥವು! ಅವು ಹೇಗೆ ತಾನೆ ಈ ಕಾಂಪಿಟೇಶನ್ನಲ್ಲಿ ಗೆದ್ದಾವು? ಮೇಲಕ್ಕೇರಿ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಮುಂದೆ ಬಂದಾವು? 

ಆದರೆ ಬಳ್ಳಿಗಳೂ ಕಲಿತಿವೆ! ಬೇರೆ ಬೇರೆ ರೀತಿ ಹತ್ತಲು, ತಮ್ಮನ್ನೆತ್ತಿ ಮೇಲಕ್ಕೇರಲು! ಮುಳ್ಳುಸೌತೆ, ಹಾಗಲ, ಬೂದುಗುಂಬಳದಂಥವು ಸ್ಪ್ರಿಂಗಿನಂಥ ಸುತ್ತುಬಳ್ಳಿಗಳನ್ನು(tendril) ಅಲ್ಲಲ್ಲಿ ಬಿಡುತ್ತವೆ. ಹೊರಬಂದ ಮೊದಲಿಗೆ ಸುಮಾರಾಗಿ ನೇರವಾಗಿರುವ ಈ ಸ್ಪ್ರಿಂಗು ಬಳ್ಳಿಗಳು ತಮ್ಮ ಸುತ್ತುಮುತ್ತಲೂ ಆಧಾರವೊಂದಿದೆಯೇ ಎಂದುತಡಕಾಡುತ್ತ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಕಡ್ಡಿಯೋ, ಗೂಟವೋ ಸಿಕ್ಕಿದ ತಕ್ಷಣ ಅದಕ್ಕೆ ಸುರುಳಿಸುತ್ತಿ ಗಿಡವನ್ನುಹತ್ತಿರಕ್ಕೆಳೆಯಲು ಪ್ರಯತ್ನಿಸುತ್ತವೆ. ಈ ಸ್ಪ್ರಿಂಗು, ಗಿಡದ ತನಕ ಸುರುಳಿ ಸುತ್ತಿದರೆ ಕಾಂಡವನ್ನು ಹಿಂಡಿದಂತಾಗುತ್ತದೆಂದು ಅವೊಂದು ಉಪಾಯ ಹೂಡುತ್ತವೆ. ಅರ್ಧದವರೆಗೆ ಆ ಬದಿಗೆ ತಿರುಪಿ, ಅರ್ಧದಿಂದೀಚೆಗೆ ಈ ಬದಿಗೆ ತಿರುಪಿ ಗಿಡಕ್ಕೆ ತಿರುಪಣೆ ಹಿಂಸೆಯಾಗದಂತೆ ಅವು ಕಾಳಜಿವಹಿಸುತ್ತವೆ [ಮೂಲ ಆಕರ ಈ ಗಾರ್ಡಿಯನ್ ಪತ್ರಿಕೆಯ ಲೇಖನ]. ಎಂಥ ಬುದ್ಧಿಶಕ್ತಿ ಅವಕ್ಕೆ. ತಲೆಯೇ ಇಲ್ಲದೆ ತೋರುವ ಬುದ್ಧಿಮತ್ತೆ! ಈ ಸುತ್ತುವ ಅಂಗದಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೊಂದು ಬಗೆ! ಮದುಮಗಳಮಲ್ಲಿಗೆ(Clematis) ಎಂಬ ಬಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಎಲೆಯ ತೊಟ್ಟೇ ಆಧಾರದ ಸುತ್ತ ತಿರುಪಿಕೊಳ್ಳಬಲ್ಲುದು. ಅಗ್ನಿಶಿಖೆ(Gloriosa superba) ಬಳ್ಳಿಯಲ್ಲಿ ಎಲೆಯು ಸಪೂರವಾಗಿ ನೀಳವಾಗಿದ್ದು ಎಲೆತುದಿಯೇ ಸುರುಳಿಸುತ್ತುವ ಅಂಗ. ‘ಬೆಕ್ಕಿನ ಉಗುರು ಬಳ್ಳಿ’ ಎಂಬುದು ಮೂರು ಉಗುರುಗಳಂತಿರುವ ಚಿಕ್ಕ ಕೈಗಳಿಂದ ಗೋಡೆ, ಮರಗಳನ್ನು ಅಮುಕಿ ಹಿಡಿದು ಏರಬಲ್ಲುದು. ಮುಳ್ಳುಬಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಅವುಗಳ ಮುಳ್ಳು ರಕ್ಷಣೆಗೂ ಸೈ, ಚುಚ್ಚಿಮೇಲಕ್ಕೇರಲೂ ಜೈ!

Petrea volubilis ಗಿರಿಗಿಟ್ಲೆ ಮರಬಳ್ಳಿ

ಮರದಂತೆ ಬೆಳೆಯುವ ಅದೆಷ್ಟೋ ಬಳ್ಳಿಗಳಿಗೆ ಇಂಥ ಸುತ್ತುಬಳ್ಳಿಗಳಿಲ್ಲ. ಅವು ಬೆಳೆಯುತ್ತಾ, ಹೆಬ್ಬಾವಿನಂತೆ ಇತರೆ ಬಲಾಢ್ಯ ಮರಗಳನ್ನು DNA ರಚನೆಯಂತೆ ತಿರುವಿ ಅಪ್ಪಿ ಹಿಡಿಯುತ್ತ ಏರುತ್ತವೆ; ಬೆಳೆದಂತೆ, ತಾವೇ ಮರದಂತೆ ದಪ್ಪನಾಗಿ ತಮ್ಮ ಆಶ್ರಯದಾತ ಮರದ ಕೊರಳು ಹಿಸುಕಿದಂತೆ ಹಿಂಡಿ ಹಿಪ್ಪೆ ಮಾಡಿಬಿಡುತ್ತವೆ. ಅಂಥ ಬಳ್ಳಿಗಳು ಕಾಡಿನ ಮೇಲ್ಮೈ ಚಪ್ಪರದಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು ಎಕರೆ ವಿಸ್ತಾರಕ್ಕೆ ಹರಡಿರುತ್ತವೆ! ಇದಕ್ಕಿಂತ ಭಿನ್ನವಾಗಿ, ನಮಗೆ ಪರಿಚಿತವೇ ಆದ ಕರಿಮೆಣಸು ಮತ್ತು ವೀಳ್ಯದೆಲೆ ಬಳ್ಳಿಗಳು ಮರ ಅಥವಾ ಚಪ್ಪರವೇರುವಾಗ ಗಂಟುಗಂಟುಗಳಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪವೇ ಒಣ ಬೇರುಗಳನ್ನು ಬಿಟ್ಟು ಮರವನ್ನು ಬಿಗಿದಪ್ಪುವ ಪರಿ ಚೆನ್ನ; ಅಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳಲಷ್ಟೇ ಇರುವ ಬೇರು ಅದು. ಬಿದಿರಿನಲ್ಲೂ ಬಳ್ಳಿಯಂತೆ ಬೆಳೆಯುವ ಬಿದಿರು ಇದೆ ಎಂದು ಬಹುಜನರಿಗೆ ತಿಳಿದಿಲ್ಲ. ಇದು ಮೈಗೆ ತಗುಲಿದರೆ ಮೈತುರಿಸಲು ಶುರುವಾಗುತ್ತದೆ. ಬೊಂಬಿನಲ್ಲಿ ಇರುವ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಹಿಮ್ಮುಖ ಕೂದಲಿನಂತಹ ರಚನೆಯಿಂದ ಇದು ಮರಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಮೇಲೇರುತ್ತದೆ; ಅದರಿಂದಲೇ ನಮ್ಮ ಮೈಗೆ ನವೆ. ಬೆತ್ತದ ಬಳ್ಳಿಯಿಂದ ಬೆತ್ತದ ಸೋಫಾ, ಕುರ್ಚಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸುತ್ತಾರಷ್ಟೆ? ಈ ಕಾಡಿನ ಬೆತ್ತದ ಗಿಡವು ಮೇಲೇರುವ ಬಗೆಯಂತೂ ಇನ್ನೂಅದ್ಭುತ. ಅಡಿಕೆ ಎಲೆಯಂಥ ಅದರ ಎಲೆಯ ತುದಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದೆರಡು ಮೀಟರ್ ಉದ್ದನೆಯ ಭಯಂಕರ ಚುಚ್ಚುವ ಗಟ್ಟಿ ಮುಳ್ಳಿನ ಚಾಟಿಯಿಂದ ಅದು ಕಾಡಿನ ಬೇರೆ ಮರಗಳನ್ನು ಆತು ಆಕಾಶಕ್ಕೇರುವುದು ವಿಕಾಸದ ಒಂದು ವಿಸ್ಮಯ. ಉಕ್ಕಿನಂಥ ಈ ಮುಳ್ಳುಬಳ್ಳಿಗಳನ್ನು ಕತ್ತರಿಸಿ, ಮುಳ್ಳನ್ನು ಹರುಬಿ ತೆಗೆದು, ಸಿಗುವ ನಾರಿನಿಂದ ಬುಟ್ಟಿಹೆಣೆಯುವ ಕಲೆ ಹಿಂದೆ ಜನಪದದಲ್ಲಿತ್ತು. ತೂಣ ಗೆಣಸಿನ ಬಳ್ಳಿಯ (Dioscorea) ಕಾಂಡಕ್ಕೆ ನಾಲ್ಕುಮುಖಗಳಿದ್ದು ಅದರ ಒರಟುತನದಿಂದ ಮರಗಳನ್ನು ಆನಿಸಿ ಬೆಳೆಯಬಲ್ಲುದು. ಹೀಗೆ ಹತ್ತದೆ ಬೆಳೆಯಲು ಬೇರೆದಾರಿಯಿಲ್ಲದ ಬಳ್ಳಿಗಿಡಗಳಲ್ಲಿ ನೋಡಿದಷ್ಟು ಬಗೆಬಗೆ.

‘ಬಳುಕುವುದು’ ಎಲ್ಲ ಬಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಮಾನವಾಗಿರುವ ಗುಣ. ಮರದಂತೆ ಬೆಳೆಯುವ ಬಳ್ಳಿಗಳೂ ತಮ್ಮ ಎಳವೆಯಲ್ಲಿ ಬಳುಕುತ್ತಲೇ ಬೆಳೆಯುತ್ತವೆ. ಬಳುಕಿ ಕೆಳಗೆ ಬೀಳುವುದೇ ನಮ್ಮ ಹಣೆಬರಹವೆಂದು ಅವು ತೆಪ್ಪಗಿದ್ದಿದ್ದರೆ ಅವು ನೆಲದಲ್ಲೇ ಉಳಿದು ಬೆಳಕು ಪಡೆಯಲಾರದೆ ಅದೆಂದೋ ಅಳಿದೇ ಹೋಗುತ್ತಿದ್ದವು. ಆದರೆ ನಿಸರ್ಗದ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಜೀವಿಯು ತನ್ನ ಉಳಿಕೆಗಾಗಿ ನಡೆಸುವ ಹೋರಾಟದಲ್ಲಿ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಪಡೆದು ಗಟ್ಟಿಯಾಗುತ್ತಾ ಹೋಗುತ್ತದೆ, ತಲೆಮಾರಿನಿಂದ ತಲೆಮಾರಿಗೆ. ಕೋಟ್ಯಂತರ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ಬಹುನಿಧಾನವಾಗಿ ನಡೆಯುವ ಈ ಬದಲಾವಣೆ ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣೆದುರೇ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರೂ ನಾವು ಅದನ್ನುಗಮನಿಸಲಾರೆವು. ಆದರೆ ಈ ವಿಸ್ಮಯದ ಪರಿಣಾಮ ನಮ್ಮ ಕಣ್ಣೆದುರಿಗಿದೆ. ಮನುಷ್ಯರಾದ ನಾವೂ ಮೇಲೇರುವ ಬಳ್ಳಿಗಳಂತೆ ಇತರರೊಂದಿಗೆ ಸ್ಪರ್ಧಿಸಬೇಕಾಗಿದೆ. ಆದರೆ ಅವುಗಳಂತೆ ಮೌನವಾಗಿ, ನಮ್ಮ ‘ಆಧಾರದಾತ’ರಿಗೆ ಸಾಧ್ಯವಾದಷ್ಟು ತೊಂದರೆ ಕಡಿಮೆಯೆನಿಸುವಂತೆ - ಎನ್ನುವ ಪಾಠವನ್ನು ಅವು ನಮಗೆ ಕಲಿಸುತ್ತಿವೆ.